Instrument Rating

Instrument Rating, IR olarak da sıkça karşımıza çıkan aletli uçuş yetkisi anlamına gelen İngilizce havacılık terimidir. Aletli uçuş usulleri haricinde pilotaj eğitiminin büyük bölümünde gerçekleştirdiğimiz uçuş yöntemine ise görerek uçma usulleri denir. Alet yetkisi ne demek, normal uçma usullerinden farkı ne bunu tanımlamaya başlamadan önce IFR ve VFR nedir, gerekli koşulları nelerdir bunları anlamamız gereklidir.

VFR Nedir?

VFR, İngilizce Visual Flight Rules teriminin ilk harflerinin kısaltılmış hali olup Görerek Uçuş Kuralları anlamına gelir. Ticari pilot lisansı eğitimi safhasının %70’i VFR şartlarda gerçekleştirilir. VFR şartlarda gerçekleştirilen tüm uçuşlar görsel nirengilere göre sürdürülür. Örneğin bir seyrüsefer eğitimi gerçekleştireceksek iki nokta arasında havadan kolaylıkla görülebilecek nirengiler belirlenir ve seyrüseferin planımıza uygun olarak sürüp sürmediği, bu nirengilerin görsel olarak teyit edilmesi ile kontrol edilir.

VFR Nedir Hangi Şartlarda Yapılmaz?

VFR uçuş gerçekleştirebilmeniz için meteorolojik koşulların buna uygun olması gereklidir. VMC olarak karşımıza sıkılıkla çıkan Visual Meteorological Conditions İngilizce teriminin ilk harflerinden oluşan kısaltma, görerek şartlarda uçmamıza izin verilen meteorolojik koşulları tanımlayan havacılık terimidir.

VFR için tanımlanmış minimum meteorolojik koşullar International Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu – International Civil Aviation Organization - ICAO Annex 2 dokümanında şu şekilde tanımlanmıştır;

Gerçekleştirilecek uçuşun ;

3000 feet üzeri bir irtifada veya 1000 feet AGL – Above Ground Level – yer yüzü üzerinde olması durumunda bu değerlerden hangisi yüksek ise;

Bulutlardan yatayda 1500 metre dikeyde ise 1000 feet mesafe olması,
Görüş mesafesi 10.000 feet üzerinde minimum 8 km, 10.000 feet altında ise minimum 5 km olmalıdır.

3000 feet altında bir irtifada veya 1000 feet AGL – Above Ground Level – yer yüzü üzerinde olması durumunda bu değerlerden hangisi yüksek ise;

Görüş mesafesi en az 5 km olmalıdır.
Yer yüzeyi görüş mesafesinde ise bulut olmamalıdır.

Yukarıda belirtilen minimum meteorolojik şartların karşılanamıyor olması durumunda VFR uçuş yapılmasına izin verilmez. Peki bu durumda uçulamaz mı? Tabiki de yapılabilir. VMC – Visual Meteorological Conditions için minimum gereklilikler sağlanamıyor olsa da IMC – Instrument Meteorological Conditions şartlarında IFR uçuş yapılabilir.

IFR Nedir?

Daha önce de bahsettiğimiz gibi havacılıkta kullanılan terminoloji genel olarak İngilizce kaynaklıdır ve birçok kısaltma bulunmaktadır. Pilotaj eğitimi almayı planlayan herkesin araştırma yaparken önüne çıkan IFR ne demek sorusunun cevabını anlamak için ilk önce bu kısaltmanın açılımına bakmamız lazım. IFR – Instrument Flight Rules İngilizce teriminin ilk harflerinin kısaltmasından oluşan Aletli Uçuş Kuralları anlamına gelen havacılık terimidir.

IFR Uçuş Nedir?

IFR Uçuş, bir diğer adıyla aletli uçuş IFR uçuş kuralları altında gerçekleşen uçuşlara verilen isimdir. Aletli ve görerek uçuş kuralları minimum meteorolojik gereklilikleri ile birbirinden ayrılır. Aletli uçabilmeniz için karşılanması gereken minimum meteorolojik koşullar IMC – Intrument Meteorological Conditions olarak tanımlanır.

Görerek gerçekleştirilen uçuşlar, görsel referanslar vasıtasıyla icra edilirken aletli uçuş cihazlar yardımı ile gerçekleştirilir. IFR uçuş, seyrüsefer saatleri belirli bir düzen içerisinde sürekli takip edilerek icra edilir. Aletli uçuşlar ne zaman başlamıştır konusu tam olarak teyit edilememiş olsa da 1929 yılında Amerika’da Üsteğmen James H. Doolittle tarafından, kafaya takılan başlık sayesinde hiçbir görsel referans olmadan gerçekleştirilen meydan turu ve iniş, ilk IFR uçuşu olarak kabul edilmektedir.

Instrument Rating Ne Demek?

Instrument Rating (IR), diğer bir ifadeyle aletli uçuş yetkisi pilot lisansına işlenen bir yetki türüdür. Night VFR ile benzer şekilde, ayrı bir pilot lisans türü olmayıp pilot lisansı ayrıcalıklarına eklenen bir yetkidir. Bu yetkiyi alabilmeniz için bir ATO’dan Instrument Rating Course – Alet Eğitimi almalı ve kontrol uçuşlarında başarılı olmalısınız. Aletli uçuş eğitimi, pilotaj eğitimi sürecinde profesyonel modüller olarak da tanımlanan ve CPL eğitimi öncesi alınan bir eğitim modülüdür.

IR eğitimi almak için önümüzde iki seçenek bulunmaktadır. Dilerseniz Single Engine Instrument Rating – Tek Motorlu Uçak Alet Yetkisi alarak eğitime başlayabilirsiniz. Daha sonrasında Multi Engine Class Rating – Çok Motorlu Uçak Yetkisi eğitimini tamamlayıp Multi Engine Instrument Rating - eğitimi alarak çok motorlu uçaklar ile de aletli uçabilirsiniz. IR eğitiminde yapılacak uçuşların bir bölümü, eğitim organizasyonunun onaylı standart harekat usulleri dokümanı doğrultusunda simülatör ile gerçekleştirilebilir.

IR eğitimi alabilmeniz için karşılanması gereken birtakım yeterlilikler vardır. Instrument Rating gereklilikler tek motorlu uçak ve çift motorlu uçak için farklılık gösterir.

Instrument Rating Eğitimi Gereklilikler Nelerdir?

Night VFR yetkisi işlenmiş geçerli PPL lisansına sahip olmak
ATPL Teori eğitimini tamamlayarak ATPL sınavlarında başarılı olmak
Single Engine Instrument Rating eğitimi için en az 50 saat, Multi Engine Instrument Rating eğitimi için en az 70 saat PIC yapmış olmak. Multi Engine Instrument Rating eğitimi alınacaksa öncesinde Multi Engine Class Rating eğitiminin tamamlanarak ilgili yetkinin lisansa işlenmiş olması gereklidir.
Minimum Class 1 sağlık sertifikasına sahip olmak.